1944 s. mayısnıñ 18-inde bütün qırımtatar halqını Qırımdan sürgün ettiler.
30,000-ge yaqın qırımtatar erkegi Qızıl Ordunıñ terkibinde Vatannı mudafaa etken vaqıtta, olarnıñ apayları, balaları ve esli ana-babalarını hainlikte qabaatlap, mal vagonlarnına yükley ediler.
18 mayıs künü saba saat 5-ke yaqın er bir qırımtatar eviniñ qapusı qaqıldı. Sürgünlik böyle başlandı. Bütün halqnı mal vagonlarına yüklep sürgün ettiler, ve aman-aman 50 yıl devamında evlerine qaytmaq izin bermediler.
Fermanğa binayen, bir qoranta içün 500 kg aşayt mahsulat ve şahsiy eşyalarnı almaq mümkün edi. Albu ki, azırlanmaq içün tek 15 daqqa berildi.
Mudafaa devlet komitetiniñ aynı şu 5859-ss nomeralı fermanı boyunca er bir eşalonda 1 ekim ve 2 emşire bulunmaq kerek edi. İnsanlar aşnen temin etilmeli ve kerekli tibbiy yardım kösterilmeli edi.
Yol devamında açlıq ve hastalıqtan tahminen 8,000 insan elâk oldı, olarnı defn etmege imkân berilmedi. Mevtalarnı vagonlardan ata ediler. Tahminen 20 kün devam etken yolda, bazı eşalonlarda adamlarnı tuzlu balıqnen aşata ediler, başqalarına ise aslı aş berilmey edi.
Qırımtatarlarnı Özbekistan, Qazahistan, Ural ve Sovet Birliginiñ diger cumhuriyetlerine sürgün ettiler. NKVD-nıñ esabatında 1944 s. küz mevsiminde sürgünlik yerlerinde 193 865 adam yaşağanı aqqında malümat berile edi.
Farqlı malümatqa köre sürgünlikniñ birinci yılları açlıq ve hastalıqtan 15-46% insan elâk oldı.
Cenkte olğan qırımtatarlarnı 1945 s. mayıs ayında cebeden sürgün ettiler.
Qırımtatarlar tek 1980-ıncı seneleri kütleviy şekilde Vatanğa avdet etmege başladılar. Bundan evel halqımız onlarca yıl devamında zorbalıqsız küreşni alıp barıp, Vatanda yaşamağa aqqını talap ete edi.