|
Sürgün etilgenlerniñ ekseriyeti 1944-45 seneleri arasında açlıq, hastalıq ve yaşayış şaraitleri olmaması sebebinden elâk oldı |
15 – 25%
Sovet resmiy menbalarınıñ malümatına köre
46%
Qırımtatar milliy areketi iştirakçileriniñ malümatına köre
|
Qırımtatar halqınıñ sürgünliginden soñ, evelleri qırımtatarca adlandırılğan 911 meskün yerniñ (köy, qasaba, şeer) adı deñiştirildi Bunıñnen beraber qırımtatarlar büyük maddiy zarar kördiler. Şu cümleden saibinden alındı: |
|
Şu cümleden saibinden alındı: |
25561 |
15000 |
18736 |
15740 |
40000 |
95000 |
31400 |
||||||||||
| ev | azbar binası | ev yanındaki topraq damartısı | baş tuvar | tsentner hocalıq mahsulatı | litr şarap | kilogramm quru yemiş |
43207 |
554000 |
110000 |
130000 |
1500 |
43207 |
742020 |
||||||||||
| dane qoy terisi | kilogramm yün | meyva teregi | yüzüm kütügi | gektar ekin | tane hocalıq levazimi | ev eşyası |
|
Qaytarıldı: |
0 |
||||||||||||||||
|
Medeniy ve cemaat teşkilâtları da büyük zarar kördi, şu cümleden qapatıldı: |
112 |
640 |
221 |
200 |
360 |
30 |
60 |
||||||||||
| şahsiy kütüphane | başlanğıç mekteplerniñ kütüphanesi | orta mekteplerniñ kütüphanesi | kolhoz kütüphanesi | oquv hanesi | rayon kütüphanesi | şeer kütüphanesi |
640 |
221 |
221 |
||||||||||||||
| qırımtatar mektebi | ortа mektebi | klub |
|
Qırımtatar tilinde aliy, orta ve mahsus tasil sisteması tamamen yoq etildi |
|
1945 senesi iyün ayında Arabat belinde bir qırımtatar köyü qalğanı aqqında belli oldı, köyniñ sakinlerini sürgün etmege «unuttılar». Sovet Birligi akimiyetiniñ narazılığından qorqıp, yerli memurlar köyniñ episi sakinlerni barjağa yüklediler Barja Azaq deñiziniñ ortasına yetip kelgen soñ, onı batırdılar. Bu vaqianen bağlı er angi resmiy malümat yoq. “Arabat sırı” aqqında tek 1990-ıncı seneleriniñ ortasında aytmağa başladılar, o vaqıt “Veçernâya Kazan” gazetasında Ekinci cian cenki veteranınıñ bu vaqialarnı beyan etken mektübi derc etilgen edi. Bundan da ğayrı qırımtatarlar sürgünlikten evel Arabat belinde yaşağan soy-aqrabalarını tapmaq içün jurnalistlerge muracaat ete ediler. Lâkin kimse öyle de tapılmadı. Diger sürgün etilgen halqlarğa Vatanlarına 1950-ncı seneleriniñ soñunda qaytmaq izin berildi, qırımtatar halqı ise avdet aqqını tek 1990-ıncı seneleriniñ başında qaytara bildi. |
crimeantatars.club İnternet– portalınıñ malümatı esasında azırlandı